بررسی اهداف و اقدامات میسیونرهای مذهبی مسیحی از شاه عباس اول تا سقوط صفویه

حضور میسیونرها مذهبی مسیحی در ایران، از مباحث مهم در عصر صفویه است. انگیزه های درونی مبلغان از جمله تلاش برای تبلیغ و تبشیر مسیحیت باعث می شد، مبلغان سختی های زیادی را بر خود آسان کنند و از این راه به اهداف و انگیزه های مختلف دست یابند. آنها از جانب پاپ و پادشاهان اروپا به عنوان نمایندگان سیاسی می آمدند. یکی از دلایل ورود به ایران همراهی کردن هیأت های سیاسی تجاری و گاه ریاست این هیأت ها بود. چنانکه درصدد بودند مسائل تبشیری و تبلیغی خود را با استعمار پیوند بزنند. در زمینه سیاسی گاه امتیازات برای دول متبوع خویش به دست می آورند. مبلغان علاوه بر اهداف سیاسی، در زمینه مذهبی و اجتماعی اهدافی را دنبال می کردند. یکی از اهداف مهم آنها تبلیغ مسیحیت در بین مسلمانان بود. برای رسیدن به این هدف، به فعالیت های مهمی در زمینه پژوهشی، علمی، مترجمی و گاه پزشکی دست زدند. ولی جامعه اسلامی ایران به آنان اجازه تبلیغ نداد و معدود پیروزی آنها عواقب تلخی داشت. بعد از اینکه از مسیحی کردن مردم ایران نتیجه ای نگرفتند، شروع به تبلیغ در میان سایر فرق مسیحی در شرق، از جمله نسطوریان، مندائیان و ارامنه کردند. ولی در این زمینه هم به نتیجه ای نرسیدند. در اواخر حکومت صفویه حوادث سیاسی و اجتماعی به سمتی پیش می رفت که عرصه را بر فعالیت کشیشان اروپا تنگ کرد. مخالفت جامعه ایرانی و ارامنه با آنها از یک سو و تضعیف سیاست عثمانی ستیزی از سوی دیگر از عوامل ضعف کشیشان در جامعه عصر صفوی شد. تحقیق حاضر بر آن است تا با رویکردی توصیفی- تحلیلی به بررسی اهداف و اقدامات میسیونرهای مذهبی مسیحی از دوره شاه عباس اول تا سقوط صفویه بپردازد.